تري از دیدگاه طب سنتی يعني حالت انعطافپذيري. مثلا وقتي مزاج شخصي تر و رطوبت بدن او زياد است به این معنی است که اعضای بدنش انعطافپذير هستند، استعداد چاقي در اين فردبيشتر است، كيفيت پوست بهتري دارد، موها انعطافپذيرتر و نرمتر است و ممكن است حالت زيادي نگيرد و ناخنها نیز نرمتر است. اين انعطافپذيري، حتي در روحيه این افراد هم خودش را نشان ميدهد يعني هم جسم و هم روان انعطافپذيري دارند، به طوري كه با مشكلات راحتتر كنار ميآيند، موضوعات را بهتر قبول ميكنند و حالت يكدندگي و ثبات در عقيده را نیزكمتر بروز می دهند.
پس مفهوم تري در طب سنتي به معني خيس بودن نيست. بعضي از خوردنيها و نوشيدنيها مزاجشان تر استیعنی با زيادهروي در مصرف آنها، در انسان تري ایجاد میشود. از جمله اين مواد ميتوان به آب، كاهو، دوغ، ماست و کلا لبنيات، غذاهاي رو به ترش و ميوههايي مثل مركبات (پرتقال، ليموترش و …)، هندوانه و كلاً هر خوردني و نوشيدني كه خصوصياتي مانند آب داشته باشد يعني بيرنگ و بيبو و بيطعم و شكلپذير باشد اشاره نمود.
خشکی نیز در طب سنتی مفهومی در مقابل تری دارد یعنی ثبات، شکنندگی، انعطاف ناپذیری و حفظ حالت موجود. مواد خشك نيز موادي هستند كه با خوردن زياد يا استفاده موضعي از آنها، حالت خشكي در بدن ايجاد ميشود، مثلاً پوست یا مخاطها (مانند بيني، پلک، دهان) خشك شده و با ضربه یا فشار مختصري ممکن است دچار ترک یا خونريزي شوند، موها ممكن است خشك و بد حالت گردند، و ممكن است حالت يبوست و اشكال دفع در شخص ایجاد گردد. روان اين افراد (افراد خشك مزاج) هم به همين طریق دچار یبوست و خشکی بوده، و معمولا روحیات و اعتقادات ثابت و بدون انعطاف پذيري دارند.
بدن انسانها هم مانند ساير اجزاي هستي (گياهان، بدن حيوانات، جمادات و مواد معدني) داراي مزاج است. در واقع مفهوم مزاج، يك طيف است و هر جسمي كه در جهان هستي وجود دارد، از نظر ميزان حرارت و رطوبت، در يك جايي از اين طيف قراردارد، بنابراين مزاج يك مفهوم نسبي است. مثلاً مزاج يك فرد ممكن است نسبت به ديگري گرمتر، خشك تر، سردتر و يا رطوبيتر باشد.
انسانها هر مزاجي كه داشته باشند، بهترين حالت سلامتي برايشان وقتي است كه در مزاج خودشان متعادل باشند (چه گرم مزاجها و چه سردمزاجها). يكي از راههاي اصلي حفظ تعادل مزاج، رعايت خوردنيها و نوشيدنيها متناسب با مزاج خود است و معني اعتدال مزاج، سالم بودن عملكردهاي جسماني و رواني او میباشد. مثلاً اگر افراد گرم مزاج گرميجات زياد بخورند، از تعادل مزاج خارج شده،اصطلاحاً دچار گرمي و علائمي مانند تپش قلب، بيخوابي، يبوست، عصبانيت و پرخاشگري ميشوند كه اين به معناي سوء مزاج و درجاتي از بيماري است كه بايد جلوي آن هرچه سريعتر گرفته شود و از مصرف زياد گرميجات پرهيز نمايد. اين اتفاق ممكن است براي تمام افراد با هر مزاجي رخ دهد. اگر فردي با مزاج گرم و خشك در مصرف سرديجات (ماست، دوغ، كاهو و…) هم زيادهروي كند، دچار سردي ميشود.
بنابراين هدف از اين سلسله مقالات، شناخت مزاج افراد و مزاج خوردنيها و نوشيدنيهاي پيرامون ایشان ميباشد كه به اين ترتيب با مصرف خوردنيها و نوشيدنيهاي مناسب مزاج، افراد ميتوانند در حداکثر سطح سلامتي زندگي نمايند.
[دوشنبه 1396-11-30] [ 02:57:00 ب.ظ ]